Prof. Dr. Stefan van der Stigchel
Bijdrage: Zo werkt aandacht

Stefan van der Stigchel is hoogleraar Cognitieve Psychologie aan de Universiteit Utrecht. Hij staat aan het hoofd van de onderzoeksgroep AttentionLab die onderzoekt hoe aandacht en visueel bewustzijn samen ons beeld van de wereld vormen. Het onderzoek van Stefan is in het verleden ondersteund door NWO Veni en Vidi subsidies. Op dit moment doet hij onderzoek naar visueel werkgeheugen, gesteund door een ERC Consolidator subsidie en NWO VICI subsidie. Naast zijn wetenschappelijke publicaties is Stefan auteur van de populairwetenschappelijke boeken 'Zo werkt Aandacht' en 'Concentratie', en meer recent 'Grip op je aandacht'. Zijn boeken worden internationaal uitgegeven, onder andere bij MIT Press.

Meldingen, sociale media, reclameborden, klasgenootjes die praten en telefoons die trillen – in het onderwijs is het tegenwoordig moeilijker dan ooit voor leerlingen om zich langer dan een paar minuten onafgebroken te concentreren. Voor leerlingen met aandachtsproblemen vormt deze omgeving een constante bron van afleiding. In deze inleidende bijdrage vertelt Stefan van der Stigchel hoe concentratie en aandacht in de klas werken en legt hij de nieuwste wetenschappelijke inzichten uit over deze cognitieve functies. Maar bovenal geeft hij technieken waarmee leerlingen hun concentratie langer kunnen vasthouden, zelfs in een omgeving vol prikkels.

Dr. Marjolein Luman
Bijdrage: Ondersteunen van leerlingen met aandachtsproblemen in de klas

Marjolein werkt als universitair hoofddocent en is hoofd van de sectie klinische neuropsychologie van de Vrije Universiteit Amsterdam. Zij is daarnaast werkzaam als psycholoog bij één van de regioteams van Levvel Amsterdam. Ze doet onderzoek naar de etiologie, diagnostiek en behandeling van aandachts- en gedragsmoeilijkheden bij kinderen, waaronder kinderen met ADHD, onder andere binnen het PAINT consortium (www.PAINT-studies.nl) dat zich richt op verbeteren van de psychosociale zorg voor deze groep kinderen.

Binnen het regulier basisonderwijs worden veel verschillende interventies ingezet om kinderen met aandachts- en gedragsmoeilijkheden te ondersteunen. De vraag is of er wordt gedaan wat werkt: veel van de interventies die worden ingezet zijn niet op effectiviteit onderzocht of zijn bewezen niet-effectief. Daarnaast worden interventies die effectief zijn nog maar weinig ingezet. Meta-analyses en reviews laten zien dat kinderen met aandachts- en gedragsmoeilijkheden profiteren van een gedragsmatige aanpak waarbij de leerkracht technieken aangeleerd krijgt om het gedrag van de leerling te sturen. Studies laten zien dat de leeftijd van de leerling, het neurocognitieve profiel van de leerling en de klassengrootte invloed hebben op de effectiviteit van de verschillende technieken. Marjolein zal in deze lezing ingaan op het ondersteunen van leerlingen met aandachtsproblemen in de klas en zal de wetenschappelijke kennis vertalen naar een aantal praktische aanbevelingen.

Dr. Fabiënne Naber
Bijdrage: Autisme en HSP in het onderwijs

Fabiënne Naber is als wetenschapper aangesteld bij het UMC-Utrecht afdeling Psychiatrie en werkzaam bij Autimaat (gespecialiseerde GGZ voor ASS) en het Kleine Heldenhuis (gespecialiseerde GGZ voor prematuur- en dysmatuur geboren kinderen).

Fabiënne Naber bespreekt aandachtsproblemen bij leerlingen met hoogsensitiviteit (HSP) en autisme (ASS) in het onderwijs. HSP-leerlingen raken vaak overprikkeld door zintuiglijke stimuli, wat hun concentratie beïnvloedt, terwijl ASS-leerlingen moeite hebben met het filteren van irrelevante prikkels. Beide groepen profiteren van een rustige, gestructureerde leeromgeving en duidelijke, gesplitste taken. Voor docenten kan het aanpassen van hun aanpak aan deze behoeften resulteren in betere leeropbrengsten en effectievere begeleiding van deze leerlingen.

Drs. Anne-Wil Kramer
Bijdrage: Audio-leren en werken met kunstmatige intelligentie

Anne-Wil Kramer is postdoctoraal onderzoeker en docent aan de Universiteit van Amsterdam. In haar onderzoek richt zij zich op de ontwikkeling bij adolescenten van het (neurale) samenspel tussen motivatie, inspanning en leren. Ook onderzoekt ze hoe AI-gestuurde tools (neurodiverse) leerlingen kunnen ondersteunen (in samenwerking met verschillende organisaties waaronder Anywyse).

Anne-Wil Kramer bespreekt hoe kunstmatige intelligentie en audio-leren gepersonaliseerde leerervaringen kunnen creëren die inspelen op de specifieke behoeften van leerlingen en daarmee goed werken voor neurodiverse leerlingen (e.g. met ADHD). Door het gebruik van AI-gestuurde tools kunnen we adaptieve leeromgevingen creëren die niet alleen flexibiliteit en toegankelijkheid bieden, maar ook de motivatie en betrokkenheid vergroten. Gemotiveerd zijn is namelijk één van de belangrijkste voorwaarden om aandachtig te kunnen werken aan taken die cognitief uitdagend zijn. Anne-Wil deelt praktische technieken en strategieën om aandacht, motivatie en leren bij jongeren te stimuleren en legt uit hoe innovaties kunnen bijdragen aan leren in een veranderende samenleving.

Dr. Guido van de Luitgaarden
Bijdrage: Moderator en host

Guido van de Luitgaarden is opgeleid als sociaal-pedagogisch hulpverlener en werkte in die hoedanigheid onder meer in het sociaal-cultureel werk. Hij was gedurende 16 jaar als senior onderzoeker en docent werkzaam bij Zuyd Hogeschool, lectoraat Sociale Integratie. Guido promoveerde aan de University of Salford (VK) op een proefschrift over oordeels- en besluitvorming bij vermoedens van kindermishandeling. Sinds 2006 is hij verbonden aan het Euregionaal Congresburo en het Centrum voor Educatie en Supervisie. Daarnaast is hij echtgenoot en (pleeg)vader.